برای دقایقی با اهل بیت علیهم السلام

بررسی حدیث «لو علم ابوذر ما فی قلب سلمان…» و سوء استفاده عرفا و متصوفه از آن

کوتاه نگاری هایی درباره فلسفه وعرفان (۱۰) - مهدی نصیری – با اندکی تغییر و اضافات

میرزای قمی رحمة الله علیه : سَلّمنا که اسرار انبیا و ائمّه آن باشد که شما می گویید، لکن امر کرده اند به کتمان اسرار ایشان و نهی کرده اند از افشای آن ها در کمال تأکید. پس این فریاد کردن های این جماعت و این سخن ها را در میان مردم عوامّ گفتن، بلکه دشمنی با ایشان است؛ چنان که احادیث بسیار دلالت دارد بر حرمت افشای اسرار. و من هر چند قبول ندارم که آن اسرار این باشد که این جماعت می گویند؛ لکن اگر همین باشد که این ها می گویند، پس جواب امامهای خود را چگونه می دهند که ایشان گفتند: پنهان کنید، و این ها افشا می کنند؟

ادعاهای کذب و اغراق شاگردان متصوفه در وصف اساتید خود

حضرت‌ آقای‌ حاج‌ سیّد هاشم‌ در افق‌ دیگری‌ زندگی‌ می‌نمود؛ و اگر بخواهیم‌ تعبیر صحیحی‌ را ادا کنیم‌ در لا اُفُق‌ زندگی‌ میکرد. آنجا که‌ از تعیّن‌ برون‌ جسته‌، و از اسم‌ و صفت‌ گذشته‌، و جامع‌ جمیع‌ اسماء و صفات‌ حضرت‌ حقّ متعال‌ به‌ نحو اتمّ و اکمل‌، و مورد تجلّیات‌ ذاتیّۀ وَحدانیّۀ قهّاریّه‌، أسفار أربعه‌ را تماماً طیّ نموده‌، و به‌ مقام‌ انسان‌ کامل‌!! رسیده‌ بود.

هیچ‌ یک‌ از قوا و استعدادات‌ در جمیع‌ منازل‌ و مراحل‌ سلوکی‌ از ملکوت‌ أسفل‌ و ملکوت‌ أعلی‌، و پیمودن‌ و گردش‌ کردن‌ در أدوار عالم‌ لاهوت‌ نبود، مگر آنکه‌ در وجود گرانقدرش‌ به‌ فعلیّت‌ رسیده‌ بود.

برای‌ وی‌ زندگی‌ و مرگ‌، مرض‌ و صحّت‌، فقر و غنا، دیدن‌ صُوَر معنوی‌ و یا عدم‌ آن‌، بهشت‌ و دوزخ‌، علی‌ السّویّه‌ بود. او مرد خدا بود. تمام‌ نسبت‌ها در همۀ عوالم‌ از او منقطع‌ بود مگر نسبتِ اللَه‌.

صراط مستقیم / نقد عرفان و تصوف - بر گرفته از سخنرانی آیت الله حاج سید حسن فقیه امامی (ره) – قسمت اول

منصور حلاج قبله ی عارفان (که توقیع از جانب حضرت بقیة الله علیه السلام در مذمت و لعنش رسیده است) می گوید : اکنون که پنجاه ساله هستم، تابحال هیچ مذهب نگرفته ام. صریح می گوید: پنجاه سال دارم و هنوز هیچ مذهبی را انتخاب نکرده ام … خوب، تکلیف که نیست دین هم که هر چه دلت بخواهد، هر راهی که می خواهی بروی برو، و این را گفتند:«کثرت گرائی تصوف» و گفتند : «پلورالیسم» … 

بسم الله الرحمن الرحیم

خطرناکترین مبارزه هایی که با مذهب شده است و می شود، مبارزاتی است که با مذهب شده است به اسم مذهب. همان طوری که اسمش را خود آنها هم گذاشته اند مذهب علیه مذهب، یعنی اگر بخواهند با مذهب مبارزه کنند، چون مذهب در أعماق جان مردم ریشه دارد و در فطرت مردم است، مبارزه با فطرت موفقیّت در آن نیست، ولی اگر موقعی که می خواهند با مذهب مبارزه کنند، رنگ مذهبی به افکار و عقائدشان بدهند، زودتر موفق می شوند.

و گروهی که به جنگ مذهب آمده اند به اسم مذهب، در درجه ی اول صوفیه بودند و هستند، که این ها چهره هایشان چهره های مذهبی است، و با ذکر خدا و به اسم عرفان (که عرفان یعنی شناخت خدا) با ریشه و اساس مذاهب، مبارزه کردند.

صراط مستقیم / نقد عرفان و تصوف - بر گرفته از سخنرانی آیت الله حاج سید حسن فقیه امامی (ره) – قسمت اول

منصور حلاج قبله ی عارفان (که توقیع از جانب حضرت بقیة الله علیه السلام در مذمت و لعنش رسیده است) می گوید : اکنون که پنجاه ساله هستم، تابحال هیچ مذهب نگرفته ام. صریح می گوید: پنجاه سال دارم و هنوز هیچ مذهبی را انتخاب نکرده ام … خوب، تکلیف که نیست دین هم که هر چه دلت بخواهد، هر راهی که می خواهی بروی برو، و این را گفتند:«کثرت گرائی تصوف» و گفتند : «پلورالیسم» … 

بسم الله الرحمن الرحیم

خطرناکترین مبارزه هایی که با مذهب شده است و می شود، مبارزاتی است که با مذهب شده است به اسم مذهب. همان طوری که اسمش را خود آنها هم گذاشته اند مذهب علیه مذهب، یعنی اگر بخواهند با مذهب مبارزه کنند، چون مذهب در أعماق جان مردم ریشه دارد و در فطرت مردم است، مبارزه با فطرت موفقیّت در آن نیست، ولی اگر موقعی که می خواهند با مذهب مبارزه کنند، رنگ مذهبی به افکار و عقائدشان بدهند، زودتر موفق می شوند.

و گروهی که به جنگ مذهب آمده اند به اسم مذهب، در درجه ی اول صوفیه بودند و هستند، که این ها چهره هایشان چهره های مذهبی است، و با ذکر خدا و به اسم عرفان (که عرفان یعنی شناخت خدا) با ریشه و اساس مذاهب، مبارزه کردند.

وصف مولوی و شمس تبریزی از زبان یکدیگر و خواسته های نامشروع شمس تبریزی از مولوی

خواسته های نامشروع شمس از مولوی

در کتاب نفحات الانس جامی در شرح احوال مولوی می خوانیم:

روزی شمس الدین، از مولانا شاهدی زیباروی التماس کرد. مولانا حرم خود را در دست گرفته در میان آورد و فرمود که: او خواهر جانی من است. [شمس]گفت: نازنین پسری می خواهم. [مولوی]فی الحال فرزند خود سلطان ولد را پیش آورد [و] فرمود که: وی فرزند من است. [شمس گفت]: حالیا اگر قدری شراب دست می داد ذوقی می کردم. مولانا بیرون آمد و سبویی از محله جهودان پر کرده بر گردن خود بیاورد. [۱]

شمس تبریزی در وصف مولوی

اگر از تو پرسند که مولانا را چون شناختی؟ بگو: اگر از قولش می پرسی، «انما امره اذا اراد شیئاً ان یقول له کن فیکون»!

و اگر از فعلش می پرسی، «کل یوم هو فی شان»!

و اگر از صفتش می پرسی«قل هو الله احد»!

و اگر از نامش می پرسی «هو الله الذی لا اله الا هو عالم الغیب و الشهاده هو الرحمان الرحیم»!

و اگر از ذاتش می پرسی «لیس کمثله شیٌ و هو السمیع البصیر»! [۲]

مولوی در وصف شمس تبریزی

جبرئیل اندر فسونش سحر مطلق می زند

***************************

جان ابراهیم مجنون گشت اندر شوق او 

تیغ را بر حلق اسمعیل و اسحق می زند

***************************

احمدش گوید که واشوقا الی اخواننا

بر وفای عشق او صدیق صدّق می زند

***************************

کیست آنکس کین چنین مردی کند اندر جهان

شمس تبریزی که ماه بدر را شق می زند [۳]

[۱] نفحات الانس ص ۴۶۶ با تصحیح مهدی توحیدی پور

[۲] مقالات شمس تبریزی ص۷۸۹ چاپ دوم سال ۱۳۷۷ انتشارات خوارزمی

[۳] ریاض السیاحه و تاریخ تصوف،با تفاوت مختصر

چراغ سبز صدا و سیما به صوفیه و مخالفین مراجع تقلید در برنامه زنده شبکه دو + فایل صوتی

به گزارش خبرنگار ادیان نیوز^۱، متاسفانه چندی قبل یکی از برنامه های اجتماعی شبکه دو در برنامه ای زنده از شخصی معلوم الحال^۲ که مدافع صوفیه می باشد دعوت به عمل آورد.

این شخص ضمن دفاع از صوفیه و با توجه به اینکه مراجع معظم نسبت به رد تصوف فتوا صادر کرده اند از مخالفین سر سخت ایشان است و در گذشته ضمن توهین به مراجع ، آنها را بی توجه و نا آگاه به سلوک صوفیه خطاب کرده بود.

حتی بی احترامی و جسارت را به جایی رسانده است که با ادبیات و لحنی نامناسب می گوید:

“شما را چه به این حرف ها، تو چهار تا احکام خودتو بگیر بنویس اونجا بشین اونا رو استخراج کن و در مورد عرفان و تصوف نظر نده!” و نسبت به جواب فتوای بعضی از مراجع معظم در مورد صوفیه آنها را نادان و جاهل خطاب می کند!

نقد فلسفه و عرفان مصطلح – امام رضا علیه السلام: صاحب چنین پرسشی بر مسیر سنت نیست بلکه زندیق است

از جمله اندیشه‌های فلسفی و عرفانی که توسط امام رضا علیه السلام مورد نفی و رد قرار گرفته است، این مسئله است که انسان بر صورت خداوند آفریده شده است و این که انسان مظهر جامع اسماء و صفات الهی است.

ابن عربی می گوید: «از تنبیهات حق که بر زبان پیامبرش جاری شده این است که ان الله خلق آدم علی صورته» (فتوحات مکیه ۲/۴۹۰) و در جای دیگر می نویسد: «هر که خود را با این معرفت بشناسد پروردگارش را شناخته است زیرا خدا او را به صورت خویش آفریده است بلکه او (خدا) عین هویت و حقیقت انسان است» (فصوص الحکم ۱/۱۲۵)

جستاری در مذهب محی الدین ابن عربی - شیعه یا سنی؟

برگرفته از فصلنامه معرفتی اعتقادی سمات – آیت الله سید جعفر مرتضی عاملی 

آیت الله علامه سید جعفر مرتضی عاملی محقق ‌و نویسنده برجسته شیعه در سال ۱۳۶۴ق، در جبل عامل لبنان دیده به جهان گشود. در سال ۱۳۸۲ ق. جهت تحصیل علوم دینی به نجف اشرف مهاجرت کرد و پس از شش سال به حوزه علمیه قم منتقل و بیش از دو دهه در این حوزه به تحصیل، تدریس و پژوهش پرداخت. از وی تاکنون بالغ بر بیست عنوان کتاب منتشر شده است که معروف ترین و گسترده ترین آنها کتاب الصحیح من سیرة النبی الاعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) می‌باشد.

آثار علامه سید جعفر مرتضی در دفاع از حریم تشیع و معارف قران و اهل بیت علیهم السلام و نیز پیراستن و تصحیح دیدگاه‌ها نسبت به حوادث و رویدادهای تاریخ اسلام جایگاه بلندی دارند. تتبّع وسیع، ارزیابی دقیق، ریشه‌یابی هوشمندانه از حوادث و سیر آنها، تحریف زدایی و نمایاندن حقایق و واقعیت‌ها، نشان دادن دست‌های جعل و تحریف، و افشای چهره‌های مزوّر و فریبگر، از ویژگی‌های برجسته آثار استاد است.

در دیدار آقای دکتر احمد احمدی (ریاست سازمان سمت) با معظم له : انتقاد حضرت آیت الله العظمی سیستانی از تدریس فلسفه ملاصدرا و ترویج آراء انحرافی ابن عربی در حوزه و دانشگاه

در دیداری که رییس سازمان مطالعه و تدوین کتاب های علوم انسانی دانشگاه ها – «سمت» - جناب آقای دکتر احمد احمدی با حضرت آیت الله العظمی سیستانی داشتند ، معظم له با ابراز نگرانی از وضعیت علوم انسانی در کشور ، از تدریس فلسفه ملاصدرا و ترویج آرای باطل و انحرافی محی الدین ابن عربی (خصوصا در باب معاد) انتقاد کردند و بر ضرورت اصلاح این رویکرد تاکید نمودند ^۱ .

ابن عربی و نسبت دادن عدم آگاهی به حضرت ابراهیم (علیه السلام) و هم صدایی با یهود

ابن عربی رؤیای ابراهیم (علیه السلام) را – که در خواب دید فرزندش را ذبح می کند – خطا می داند و همچنین بر خلاف نصوص اسلامی که از اسماعیل علیه السلام به عنوان ذبیح نام برده اند ، اسحاق علیه السلام را (طبق کتاب تورات سفر تکوین، باب۲۲ آیه۲) ذبیح معرفی می نماید.

دکتر محسن جهانگیری در این باره می نویسد:

انتقاد شدید که ابن عربی گفته است: «ابراهیم(علیه السلام) خطا کرد در خواب خود و خواست اسحاق(علیه السلام) را ذبح نماید»

انتقاد شدید آیت الله شیخ علی صافی اصفهانی از صدا و سیما

در پی اقدامات اخیر صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مبنی بر معرفی چهره های انحرافی و نمایش زندگی نامه ی حجت الاسلام داود صمدی آملی دیروز آیت الله حاج شیخ علی صافی اصفهانی قبل از درس خارج فقه در مدرسه ی صدر بازار سخنانی در این مورد بیان و به شدت به صدا و سیما اعتراض کرد.

آیت الله صافی در ضمن بیانات خود اظهار داشت:

خیلی باعث تأسف است صدا و سیمایی که باید مذهب رسمی این مملکت را ترویج و تبلیغ کند و چهره های درخشانی را که در دانشگاه بزرگ امام صادق(علیه السلام) پروش یافته اند و مورد حمایت مقام مقدس نیابت عامه و مراجع معظم تقلیداند به مردم معرفی نماید و زندگی نامه ی آنها را جهت تقویت روح بندگی و عبودیت مردم نمایش دهد، متأسفانه در سال های اخیر رو آورده است به چهره های انحرافی و جدا شده از مکتب نورانی امام صادق(علیه السلام) و به شدت در تلاش است تا این گونه افراد را در جامعه معرفی و افکار و عقاید انحرافی آنها را به ایتام آل محمد علیهم السلام تزریق کند.

مذهب مولوی – شیعه یا سنی؟ بررسی امکان تقیه ی مولوی / آیت الله سیّد جواد مدرسی یزدی [۱] 

مولوی با اینکه از گروه صوفیه است ( و برخی از آنها بیشتر از دیگران مدعی علاقه به اهل بیت علیهم السلام هستند ) در اشعار و آثار خود نشان داده که از فیض ارتباط با اهل بیت علیهم السلام محروم بوده، و در این زمینه حتی از بعضی هم کیشان صوفی مشرب خود نیز عقب تر مانده است.

جلال الدین محمد  بلخی مولوی مذهب مولانا  مولانا شیعه یا سنی  مولانا سنی یا شیعه

تا آنجا که دشمنان اهل بیت علیهم السلام چون معاویه را مشمول الطاف صوفیانه خود قرار داده و برای آنها انواع کرامت­ها را تراشیده است . درحالی که مثلاً سنایی یعنی همان شخصی که مولوی شدیداً به او علاقه مند و اشعارش مورد تـوجه وی است درمورد معاویه چنین می­گوید : 

داستان پسر هند مگر نشنیدی —– که از او و سه کسِ او به پیمبر چه رسید 

مواردی که در متن آمده[۲] برای اثبات تسنن مولوی کافی است. ولی برای روشن تر شدن مطلب و بستن راه هرگونه بهانه و عذر ، نکات دیگری به اجمال اضافه می­شود:

علامه حسن زاده آملی:توحید عوام انست که پیامبران به مردم می گفتند بت نپرستید. توحید خواص آنست که جمیع عبادتها عبادت حق تعالی است !

علامه حسن زاده آملی در یکی از تالیفاتشان به نام ممدالهمم در شرح فصوص الحکم پرده از مطلبی برمی دارند که شنیدن آن خالی از لطف نیست. ایشان در بیان تاویل آیات سوره مبارکه طه در باب گوساله پرست شدن قوم حضرت موسی(ع) پس از رفتن آن جناب به کوه طور و سپس ماجرای بحث موسی(ع) و هارون(ع) چنین می فرمایند:….

موسی(ع) بواقع و نفس الامر و به امر توحید اعلم از هارون بود. چه اینکه می دانست اصحاب عجل چه کسی را پرستش می کردند. زیرا او عالم بود که خداوند حکم فرموده که جز او پرستش نشود و انچه را حکم فرمود غیر ان نخواهد شد (پس جمیع عبادتها عبادت حق تعالی است و لکن ((ای بسا کس را که صورت راه زد)).

سروده ای پرشور از استاد علامه محمد رضا حکیمی – با مضامین اعتقادی – اجتماعی : مکتب توحید و عدل از جعفر صادق بپاست، این طریق انبیاست…

سروده ای پرشور از محمد رضا حکیمی، در مدح “آموزگار بزرگ عقل و عقلانیت”، “بزرگ پشتوانه مساوات و عدالت”، “تجسم ملکوت حقایق”، “تبلور جبروت رقایق”، “تجلی لاهوت دقایق”، حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام)

استفتاء از آیت الله العظمی سیستانی در خصوص مدعیان ”عرفان و صفای باطن و مقامات معنوی”

بسم الله الرحمن الرحیم 

در این استفتاء که توسط جمعی از طلاب حوزه های علمیه از ایت الله سیستانی پرسیده شده امده است :

محضر مرجع بزگوار جهان تشیع حضرت ایت الله العظمی سید علی حسینی سیستانی دام ظله 

سلام علیکم ورحمت الله وبرکاته 

اما بعد: هرچند وقت افرادی در بین طلاب برخی از حوزهای علمیه و میان جوانان مذهبی ودیگران ظاهر میشوند که خویش را اهل عرفان وصفای باطن ومقامات معنوی در قرب الهی معرفی میکنند و میگویند که رسالتشان دعوت جامعه به عرفان از راه اذکار و اوراد ومحافل خاص است و برخی از افراد ادعاهای انان را باور کرده در حالی که برخی دیگر به این امور با شک وتردید نگاه مینمایند.

ایا اعتماد بر اهل این ادعاها و باور حرف های انان وعمل به دستور العمل های انان جایز است؟ یا اینکه دوری و پرهیز از انان واجب است؟ از خداوند بزرگ عزت و سربلندی روز افزون حضرت عالی را خواستاریم. جمعی از طلاب حوزه های علمیه

رد و نقد وحدت وجود – آیت الله العظمی میرزا ابوالقاسم گیلانی (میرزای قمی)

اشاره

مقاله ای که در پیش رو دارید ردیه ای بر نظریه فلسفی و عرفانی وحدت وجود است که به قلم فقیه جلیل القدر و اصولی شهیر آیت الله العظمی میرزا ابوالقاسم گیلانی معروف به میرزای قمی به رشته تحریر در آمده است. این متن که همراه با تلخیص است بر گرفته از کتاب سه رساله میرزای قمی در رد فلسفه و عرفان است که اخیرا توسط محققین ارجمند، آقایان حسین لطیفی و سید علی جبار گلباغی ماسوله، تصحیح و تحقیق شده و از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی به چاپ رسیده است.

گفتنی است که رساله مزبور به تقاضای شاه وقت قاجار در پاسخ به نوشته فردی صوفی مسلک در ترویج وحدت وجود نگاشته شده است.

■ بسم الله الرحمن الرحیم

[مقدّمه]

الحمد لله ربّ العالمین، والصّلاة علی محمّد و آله.

… از روزی که در اوقات ادراک فیض خدمت وافی بهجت، [شاه] ملفوفه ای به حقیر دادند و فرمودند که: عقایدی که در این جا درج است ملاحظه کن و صحیح و غیر صحیح آنها را اعلام کن تا عمل به مقتضای آن شود، و بعد از آن که حقیر ملفوفه را در خلوت گشودم، دیدم به خطّ آن مرد موفّق[۱][منافق] است، و از آن روز تا به حال بی اختیار او را نفرین می کنم.

بایزید بسطامی کسی است که میگفت:

در خواب خدا را به صورت پیر   زمین گیری   دیدم!!                                     حدیقة الشیعه /561

با بررسی افاضات و نظرات حسن زاده آملی متوجه شدم در سخنرانی خود گفته که ظهور صغری انجام شده و منتظر ظهور کبری هستیم!!!

اولا این ظهور صغری در هیچ روایتی نیست و دلایل حسن زاده مضحک است علاوه بر آن قبل از حسن زاده آقای علی محمد باب هم همین ادعا یعنی ظهور صغری را کرده بود!!

نقدی برمقاله اندیشه و افکارملاصدرا و تأثیر آن برفرهنگ اسلامی

بسم الله الرحمن الرحيم و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين و لعنة الله علي اعدائهم اجمعين

مقاله اي با عنوان انديشه و افكار ملاصدرا و تاثير آن بر فرهنگ اسلامي در هفته نامه ی افق حوزه (شماره 229 تاريخ 1388/2/30) منتشر شد که نويسنده ي اين مقاله مدعي شده است انديشه هاي ملاصدرا تاثيري عميق در فرهنگ اسلامي داشته و در مورد ملا صدرا مي نويسد: (بر اساس معرفت عميق و ارادت وثيقي كه نسبت به دين و همه ي مظاهر آن يعني توحيد، رسالت،  ولايت و نيز قرآن داشت با اندوخته هاي فراوان حكمي و عرفاني خود را به ساحل دين رسانيد و گوهرهاي گران بهايي را از درياي معارف الهي بهره برده و خود را به اوج معارف الهي رسانيده و از زمره ي افراد متعمقي شد كه ناب ترين معارف را در وادي توحيد عرضه كرد. )

ابن عربی خود را از پیامبر و امام زمان (علیهما السلام) افضل و داناتر میداند!

شیخ اکبر عارفان ، محیی الدین ابن عربی آندلسی صریحا خاتم الاولیاء ” یعنی خودش را!!! “¹ از جهتی افضل و اعلی و بلند مرتبه تر از خاتم انبیا صلی الله علیه و آله و سلم می‏داند و می‏گوید:

«وإن کان خاتم الأولیاء تابعا فی الحکم لما جاء به خاتم الرسل من التشریع، فذلک لا یقدح فی مقامه ولا یناقض ما ذهبنا إلیه، فإنّه من وجه یکون أنزل، کما أنّه من وجه یکون أعلی». (فصوص الحکم، ۶۲).

ترجمه : اگر چه خاتم اولیاء تابع احکام و شریعت خاتم الانبیاء است امااین تبعیت ضرری به مقام و جایگاه او نمیرساند و منافاتی با عقیده ما ندارد(عقیده خاتم الاولیاء بودن خودش) زیرا که خاتم الاولیاء از جهتی پایین‌تر از خاتم الانبیاء است و از جهتی بالاتر از اوست

(اين ابيات در مقابل بيت مولويست: ما از پى سنائى و عطّار ميرويم)

 شاعر:متکلم جلیل القدر و عظیم الشان آیت الله شیخ جواد خراسانی

شیخ انصاری در مبحث کتب ضاله از مباحث مکاسب محرمه، بعضی از کتب عرفا و فلاسفه را در زمره کتاب های گمراه کننده دانسته است که مطالعه و نگهداری آن ـ مگر به قصد رد و نقد آنها ـ حرام است.

شیخ اعظم در مکاسب محرمه (ص 234) می نویسد: «لازم است مقصود از کتب ضلال را روشن کنیم و معلوم کنیم که آیا مقصود از ضلالت این است که محتوای کتابی فی نفسه باطل باشد تا گفته شود که کتب ضلال کتبی است که حاوی مطالب باطل است یا آن که مقصود از ضلالت آن چیزی است که ضد هدایت است و در این صورت احتمال دارد که بگوییم کتب ضلال کتابهایی هستند که به قصد گمراه کردن نوشته شده اند و نیز کتابهایی هستند که  مطالعه آنها موجب گمراهی می شود حتی اگر مطالب آن [فرضا] حق باشد مانند بعضی از کتاب های عرفا و فلاسفه که مشتمل بر مطالب و ظواهر منکر و غلطی است که آنان ادعا می کنند مقصودشان ظواهر این مطالب نیست. پس این کتب نیز با فرض حتی حقیقت داشتن مطالب آن در زمره کتب ضاله هستند.

متن عربی سخن شیخ انصاری چنین است:   

«وحينئذ فلا بد من تنقيح هذا العنوان وأن المراد بالضلال ما يكون باطلا في نفسه؟ فالمراد الكتب المشتملة على المطالب الباطلة، أو أن المراد به مقابل الهداية؟ فيحتمل أن يراد بكتبه ما وضع لحصول الضلال، وأن يراد ما أوجب الضلال وإن كان مطالبها حقة، كبعض كتب العرفاء والحكماء المشتملة على ظواهر منكرة يدعون أن المراد غير ظاهرها، فهذه أيضا كتب ضلال على تقدير حقيتها

ابن عربی و اعتقاد به جبر و کسب

جبر در لغت به معنای واداشتن کسی به کاری با زور است. جبر در اصطلاح علمای عقاید اسلامی یعنی: خدای متعال بندگانش را بر آنچه میکنند مجبور کرده است. در کار نیک باشد یا بد ، زشت باشد یا زیبا ، به گونه ای که بنده در این باره اراده و اختیار ترک فعل و سرپیچی از آن را ندارد. پیروان جبر را عقیده بر آن است که ، هر چه برای انسان پدید آید همان سرنوشت از پیش تعیین شده اوست. این سخن ، سخن اشاعره از اهل سنت است. [۱]